„Ciekawostka o Polaczkach”? „Ciekawostka o Polaczkach. Chowają zmarłych d... do góry, żeby mieli gdzie rowery parkować”. Zdaniem użytkowników mediów społecznościowych, to cytat z książki J.D. Vance'a – przyszłego wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych. Sprawdziliśmy, czy to prawda. „Hej pisiory? Podoba wam sie to stwierdzenie vice prezydenta USA?” - zapytała 6 listopada użytkowniczka serwisu X (pisownia postów oryginalna). Do wpisu dołączyła zdjęcie przyszłego wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych Jamesa Davida Vance'a z nałożonym cytatem: „Ciekawostka o Polaczkach. Chowają zmarłych d... do góry, żeby mieli gdzie rowery parkować”. Zgodnie z podpisem, słowa te miały się znaleźć w książce polityka „Elegia dla bidoków”.Wbrew twierdzeniom internautów, obraźliwy cytat wcale nie pochodzi z książki J.D. Vance'a (Facebook,X)Podobne wpisy w ostatnich dniach rozsyłali również inni użytkownicy X i Facebooka. „Donald Trump jest tak przyjazny Polsce, jak jego kandydat na wice prezydenta USA J. D. Vance. Chamsko zakpił on z Polaków” - to jeden z popularnych komentarzy opublikowanych 7 listopada na tej ostatniej platformie.Ale J.D. Vance nie jest autorem obraźliwych słów o Polakach. Wyjaśniamy.Książka i adaptacja filmowa„Elegia dla bidoków” to autobioraficzna książka J.D. Vance'a wydana tuż przed wyborami prezydenckimi w 2016 r. Vance, wówczas finansista nieposiadający jeszcze otwartych politycznych ambicji, opisał w niej - często krytycznie - swoje dorastanie w ubogim zagłębiu węglowym w Kentucky i wyrwanie się z otaczającej go beznadziei. Książka wywołała furorę (doczekała się m.in. przekładu na język polski i ekranizacji na Netfliksie) i po wyborze Donalda Trumpa była przedstawiana jako wyjaśnienie fenomenu popularności świeżo wybranego prezydenta.Jak sprawdziliśmy, w oryginalnej, angielskiej wersji książki nie ma żadnej wzmianki o Polakach. Korzystaliśmy z wydania Hyper Collins z 2016 r.Kontrowersyjny cytat pojawia się w filmowej adaptacji książki z 2020 r. w reżyserii Rona Howarda. To „żart” wypowiedziany przez Mamaw – babcię J.D. Vance'a graną przez Glenn Close. Kobieta wraca do domu z zakupami, a wnuk i jego kolega nie kwapią się, by jej pomóc. Gdy babcia dowiaduje się, że chłopiec ma polskie nazwisko Zabłocki, wypowiada wspomniane słowa. W wersji angielskiej brzmią: „You know what’s interesting about the Poles? They bury their dead with their a... sticking out of the ground. That way they got a place to park their bikes”.KontrowersjeW listopadzie 2020 r. polskie media zwracały uwagę na kontrowersyjny cytat. Serwis Film.org.pl zwracał uwagę, że „żart” Mamaw został źle przyjęty również przez amerykańskich komentatorów.W Fastcompany.com Joe Berkowitz krytykował pochopne sądy Mamaw wygłaszane o przyjaciołach jej wnuka. „Mamaw przepędza dwóch z nich obraźliwymi żartami na temat polskiego pochodzenia, jakkolwiek to etniczne wykluczanie jest rozumiane jako zabawny i dziwaczny gest o dobrych intencjach. Ohyda!” – pisał.Negatywnie scenę oceniał również Observer.com. „Mamaw przepędzająca przyjaciół J.D. bezczelnymi żartami o Polakach jest przedstawiana jako urocza i nieodzowna dla rozwoju J.D., a nie jako obraźliwa, samousprawiedliwiająca się stereotypowość” – komentował na łamach serwisu Noah Berlatsky.