Europoseł PiS komentuje poradnik olimpijski. Według Patryka Jakiego poradnik opublikowany przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski zakazuje używania słowa „sportowiec”. Poprawną formą miałaby być „osoba sportująca”. Zajrzeliśmy do dokumentu, o którym mówił europoseł PiS. „Jeżeli myślicie, że to, co zobaczyliśmy podczas otwarcia igrzysk olimpijskich, to jest szczyt lewicowo-liberalnej degeneracji, to posłuchajcie tego” – mówi europoseł Patryk Jaki na wideo opublikowanym 30 lipca w serwisie X. „Oni stworzyli specjalny poradnik, jakimi słowami nie wolno się posługiwać podczas tych igrzysk olimpijskich, bo rzekomo można byłoby urazić jedną z 256 płci” – oburza się polityk Suwerennej Polski, wybrany do Parlamentu Europejskiego z list Prawa i Sprawiedliwości. Patryk Jaki o poradniku przygotowanym na igrzyska olimpijskie (X.com)„I tak, nie wolno już mówić 'operator sportowy', tylko 'osoba operatorska'. Nie wolno już mówić 'sportowiec', tylko 'osoba sportująca'” – utyskuje Jaki.Przeczytaliśmy poradnik, o którym mówił europoseł. I nie, nie ma w nim zakazu używania sformułowań „operator sportowy”, czy „sportowiec”.Czytaj więcej: Mężczyźni walczą z kobietami na igrzyskach? Obalamy internetową bzduręPo co MKOl stworzył poradnik na igrzyska olimpijskie?„Relacje sportowe odgrywają ważną rolę w kształtowaniu norm i stereotypów dotyczących płci oraz promowaniu nowych, pozytywnych i różnorodnych wzorców do naśladowania. Nadal jednak istnieją pewne fundamentalne różnice w sposobie przedstawiania kobiet i sportu kobiecego w porównaniu z mężczyznami” – czytamy na oficjalnej stronie igrzysk olimpijskich.Wytyczne opublikowane przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski mają pomóc sportowcom i dziennikarzom mówić o igrzyskach w sposób sprawiedliwy i inkluzywny. Zawiera kluczowe terminy, sugestie i przykłady, jak przezwyciężyć różne uprzedzenia. Są w nim również praktyczne wskazówki ułatwiające wdrażanie tych zasad w mediach. Dokument stworzono w 2018 roku. Obecna wersja z 2024 r. jest jego drugą aktualizacją. Strona tytułowa wytycznych MKOl (Olympics.com)Poradnik: „Jeśli tożsamość płciowa danej osoby jest znana, uzasadnione jest odnoszenie się do jej płci”Dokument jest dostępny w siedmiu wersjach językowych – w tym po angielsku. I to właśnie wersję w tym języku prezentował w swoim filmie Patryk Jaki. Część dotycząca języka i terminologii zajmuje w poradniku dwie strony. „Używaj języka wolnego od uprzedzeń i unikaj stereotypów płciowych, wyrażeń lub słów, które porównują kobiety do mężczyzn i/lub sugerują wyższość jednej płci nad drugą” – czytamy na stronie 15.Zdanie „Pływała 'jak mężczyzna / jak bestia”, aby wygrać ten wyścig” oznaczone jest czerwonym krzyżykiem, czyli jako niezalecane.„Pływała z determinacją, aby wygrać ten wyścig” – oznaczone jest zielonym ptaszkiem – jest zalecane.Czytaj więcej: Dwa zdania, osiem słów, trzy nieprawdy. Jakubiak o kradzieży rowerów we Francji„Jest następnym Michaelem Phelpsem” to fraza niezalecana. Zamiast niej autorzy poradnika proponują: „Jest niezwykłym sportowcem”.„Jeśli tożsamość płciowa danej osoby jest znana, uzasadnione jest odnoszenie się do jej płci (np. ona/on, on/ona, oni/one). Należy jednak zastąpić terminologię związaną z płcią opisami neutralnymi płciowo, gdy płeć osoby nie jest znana lub w grupie mieszanej płciowo” – czytamy w poradniku.Zwróćmy uwagę: poradnik uznaje za uzasadnione odnoszenie się do płci danej osoby. A Patryk Jaki przekonywał, że „nie wolno” używać określeń „sportowiec” czy „operator kamery”.„Sportowiec”? Poradnik dopuszcza użycie tego słowaNa kolejnej stronie poradnika pojawiają się przykłady przywołane przez Patryka Jakiego.I tak: zamiast określenia „sportsman” (sportowiec) zalecane jest „sportsperson” (to prawdopodobnie „osoba sportująca”, o której mówił Patryk Jaki). Ale poradnik w tym miejscu wyraźnie podkreśla, że jeśli odnosimy się do konkretnej osoby, dopuszczalne jest używanie form „sportsman” (sportowiec) oraz „sportswoman” (sportowczyni).Zauważmy: poradnik wprost dopuszcza używanie słowa „sportsman” (sportowiec), a Patryk Jaki twierdzi, że go zakazuje.Poradnik nie zaleca używania słów „cameraman/cameramen” (operator kamery/operatorzy kamery) i zamiast tego proponuje: „camera operator/camera crew” (operator(ka) kamery, ekipa operatorska). Ani śladu „osoby operatorskiej” Patryka Jakiego.Poradnik MKOl jest w języku angielskim i nie sposób wprost odnosić zawartych w nim zasad do języka polskiego. Tym bardziej zawarte w nim oceny należy traktować jako sugestie, a nie nakazy, czy „zakazy”, o których mówił Patryk Jaki.Ale czy sformułowania, na które zwrócił uwagę Patryk Jaki funkcjonują w języku polskim? Zapytaliśmy o to Macieja Makselona, redaktora i polonistę.– „Osoba operatorska” nie budzi żadnych moich zastrzeżeń. Można również powiedzieć o „osobie operującej kamerą” – powiedział nam Makselon. – Chwilę musiałem poświęcić za to „osobie sportującej” – zaznacza. Zauważa, że w słowniku języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego znajdziemy hasło „sportować się”, ale jednak raczej nie mówimy: „on idzie się sportować” czy „on idzie sportować”, tylko: „on idzie uprawiać sport”.– Zatem ja również bym powiedział: „osoba uprawiająca sport”. Nie znaczy to oczywiście, że powiedzieć „osoba sportująca” nie wolno. Nie uniemożliwi nam to zrozumienia, prawda? A to przecież najbardziej istotne – mówi Makselon.Ekspert zaznacz, że podobne określenia nie miałyby wyprzeć słowa „sportowiec” czy „sportowczyni”, czy doprowadzić do tego, że nie będzie można tak mówić. – One po prostu mają odrobinę inne znaczenie – tłumaczy Maciej Makselon. – „Sportowiec” to mężczyzna uprawiający sport, „sportowczyni” to kobieta uprawiająca sport. Z kolei „osoba uprawiająca sport” to po prostu określenie szersze – wyjaśnia i dodaje, że do tej szerokiego zbioru można włączyć również osoby niebinarne.