Zmiany w prawie antymonopolowym pozwolą eliminować nieuczciwe praktyki z rynku

Zmiany w prawie antymonopolowym, nad którymi trwają obecnie prace, pozwolą nam sprostać nowym wyzwaniom i skuteczniej eliminować nieuczciwe praktyki z rynku, gdyż m.in. zwiększają niezależność Urzędu – mówił prezes UOKiK Tomasz Chróstny podczas wtorkowej konferencji.

Chodzi o projekt nowelizacji ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, który jest na etapie uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych. Nowe przepisy będą implementacją do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/1 z 11 grudnia 2018 r. (Dyrektywa ECN+). To temat międzynarodowej konferencji online organizowanej przez UOKiK razem z Centrum Studiów Antymonopolowych i Regulacyjnych UW.

Jak opisywał w swoim wystąpieniu Tomasz Chróstny, celem dyrektywy ECN+ jest zwiększenie siły, skuteczności, niezależności i zasobów krajowych regulatorów po to, żeby skuteczniej eliminować nieuczciwe praktyki z rynku.

– To ważny krok zwiększający skuteczność narodowych regulatorów, żebyśmy mogli korzystać z pozytywnych efektów wolnej konkurencji z korzyścią dla przedsiębiorców, dla całej gospodarki, również i dla konsumentów – ocenił.

Jaki jest cel dyrektywy?

Celem dyrektywy jest doprecyzowanie uprawnień dochodzeniowych Urzędu, ściślejsza współpraca organów antymonopolowych, zmiany w zakresie kar finansowych czy programie łagodzenia kar leniency.

W ciągu ostatniego roku wzmocniliśmy nasze zasoby i zmieniliśmy strukturę, tak aby skuteczniej walczyć z praktykami ograniczającymi konkurencję i naruszającymi prawa konsumentów - mówił Prezes #UOKiK Tomasz Chróstny w trakcie otwarcia konferencji poświęconej Dyrektywie #ECN+ pic.twitter.com/TurGthUotJ

— UOKiK (@UOKiKgovPL) March 2, 2021

Według Chróstnego chodzi m.in. o wzmocnienie Urzędu i uzależnienie go przez przeciwdziałanie konfliktom interesów, a nie tylko poprzez wzmocnienie samego organu. – To również istotne zmiany, jeżeli chodzi o program łagodzenia kar leniency,który chcemy, żeby przeżywał renesans w tych najbliższych latach – powiedział.

Wskazał, że planowane zmiany dotyczą także mechanizmu stosowania sankcji.

– Szukamy wielu przestrzeni, żeby jeszcze sprawniej przez dyscyplinowanie, mobilizowanie przedsiębiorców, wymaganie na poziomie odpowiedzialności motywować, aby sprawnie sami chcieli eliminować te niekorzystne praktyki rynkowe – opisywał.

Regulatorzy nie nadążają za nowymi technologiami

Wskazał, że chodzi m.in. o wyzwania związane z „nowymi technologiami, które coraz sprawniej są absorbowane przez rynek, a niekoniecznie nadążają za tym regulatorzy”. Zaznaczył, że dla Urzędu wykorzystanie nowych narzędzi, jakie daje np. uczenie się maszynowe, jest istotne dla walki z nieprawidłowościami, podobnie jak ściślejsza współpraca międzynarodowa.

Implementacja dyrektywy ECN+ to ważny krok, aby krajowe urzędy były w stanie podążać za zmianami we współczesnym świecie – Prezes #UOKiK Tomasz Chróstny podczas konferencji online organizowanej przez Urząd wspólnie z #CARS @UniWarszawski pic.twitter.com/oBbPazaE7y

— UOKiK (@UOKiKgovPL) March 2, 2021

Według Chróstnego zeszły rok był okresem istotnych zmian organizacyjnych w UOKiK. Wyodrębniono nowe jednostki, m.in. odpowiedzialne za zmowy przetargowe, przewagę kontraktową, cyberbezpieczeństwo i współpracę międzynarodową. Urząd zyskał także dostęp do nowych informacji, np. danych z plików JPK, z sektora bankowego i podatkowego.

– To wielki kapitał, który będzie pracował dla dobra uczciwej konkurencji – podkreślił prezes UOKiK

Dziekan Wydziału Zarządzania UW Grzegorz Karasiewicz podkreślał na konferencji, że ochrona konkurencji odgrywa ogromną rolę na rynku. – Podmiot, który zaczyna dominować na danym rynku, zaczyna narzucać własne reguły gry i najczęściej dąży do tego, by wyeliminować pozostałe podmioty – powiedział.

Ochrona konkurencji

– Rynek wymaga ochrony prawnej, dlatego ta dyrektywa odgrywa ogromną rolę, bo dąży do tego, aby urząd antynomopolowy miał silną, niezależną pozycję w układzie prawnym,  finansowym; bez silnego urzędu trudno mówić o ochronie konkurencji – podkreślił.

Planowane zmiany w prawie dotyczą m.in. programu łagodzenia kar leniency. Jedną z nich ma być wyłączenie lub złagodzenie odpowiedzialności karnej dla osób fizycznych działających na rzecz przedsiębiorcy, który skorzystał z tego programu.

W tej chwili udział w nich jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności, co może zniechęcać do przyznania się do udziału w niedozwolonym porozumieniu przed Prezesem UOKiK.

Zmieni się sposób nakładania kar pieniężnych na przedsiębiorców, którzy nie współpracują z prezesem UOKiK na etapie gromadzenia materiału dowodowego lub też przekazują nieprawdziwe informacje oraz dopuszczają się naruszeń związanych z kontrolą i przeszukaniem. Dotychczas za te praktyki groziła sankcja do równowartości 50 mln euro.

Sankcje pieniężne muszą być proporcjonalne

Po zmianie ustawy ma to być kara do 3 proc. obrotu w roku poprzedzającym wydanie decyzji. Zmiana jest spowodowana wymogami dyrektywy, która nakazuje, aby sankcje pieniężne za te konkretne naruszenia były nakładane proporcjonalnie do światowego, całkowitego obrotu przedsiębiorstw.

Anna Vernet z Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji @EU_Commission: Jednym celów Dyrektywy ECN+ jest osiągnięcie podobnego poziomu przepisów antymonopolowych w państwach UE. Tak aby uczestnicy rynku byli podobnie traktowani, niezależnie od tego, w jakim kraju się znajdują ⬇️⬇️⬇️ pic.twitter.com/ToOUcpvQxn

— UOKiK (@UOKiKgovPL) March 2, 2021

Dyrektywa wprowadza okresowe kary pieniężne, do 5 proc. dziennego obrotu przedsiębiorcy w roku poprzedzającym ich nałożenie. Projekt zakłada, że sankcje te będą groziły m.in. za każdy dzień zwłoki w wykonaniu decyzji Prezesa UOKiK lub związanych z nimi wyroków sądowych.

Implementacja dyrektywy zakłada, że każdy ma obowiązek przekazywania prezesowi UOKiK żądanych informacji lub dokumentów. W tej chwili zobligowani do tego są jedynie przedsiębiorcy lub ich związki.

Projekt nowelizacji przepisów przewiduje otwarty katalog podmiotów, które mogą być adresatami żądania prezesa Urzędu.

Potrzeba skuteczniejszej współpracy między urzędami

Dyrektywa ECN+ ma też umożliwić skuteczniejszą współpracę pomiędzy krajowymi urzędami. Zmiany w ustawie zakładają m.in. pomoc prezesa UOKiK przy prowadzeniu postępowań przez organy antymonopolowe innych państw członkowskich UE. Będzie on mógł np. wezwać świadka lub w uzasadnionych przypadkach wystąpić o przesłuchanie go przez sąd w sprawie prowadzonej w innym kraju. Organy ochrony konkurencji w innych państwach będą mogły sprawdzać wykonanie decyzji Prezesa UOKiK na ich terenie, podobnie polski urząd, na wniosek swojego odpowiednika z innego kraju, będzie mógł zweryfikować wykonanie jego rozstrzygnięcia.

Dyrektywa #ECN+ zakłada odpowiednie zasoby, niezależność i współpracę krajowych organów, a także zestaw odpowiednich narzędzi do skutecznego stosowania prawa konkurencji - mówiła na naszej konferencji online Anna Vernet z Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji @EU_Commission pic.twitter.com/H5N9Iexf21

— UOKiK (@UOKiKgovPL) March 2, 2021

#uokik #rynek #usługi #konsument #klient #sankcje #cyberbezpieczeństwo #kara