Nowy centrolew i kłótnie wśród rządzących

Jeśli w najbliższych miesiącach lub latach centroprawica straci władzę, liberałowie i lewica zrobią wszystko, by szybko już do niej nie powróciła. Większość opinii publicznej przywykła już do tego, że w Zjednoczonej Prawicy coś trzeszczy i zgrzyta. O ile do 2019 roku wszelkie wizje rozpadu rządzącej koalicji miały w sobie więcej z tzw. chciejstwa lewicowo-liberalnej opozycji, o tyle przed prezydenckimi wyborami w 2020 roku zaczęto rzecz brać bardziej serio.

Choć Prawo i Sprawiedliwość było i jest najsilniejszą partią koalicji, zdecydowanie mocniejszą niż Porozumienie i Solidarna Polska, także wśród elektoratu tej formacji zaczęły pojawiać się głosy, że ogon macha psem. Nie bez znaczenia okazała się arytmetyka parlamentarna. Wspólne listy wyborcze w 2019 r. pozwoliły koalicjantom PiS na powiększenie sejmowego stanu posiadania. A to zmieniło delikatny układ sił w strukturze, która od swojego początku więcej miała wspólnego z małżeństwem z rozsądku niźli z miłości. Coraz częściej trudno mówić nawet o szorstkiej przyjaźni.

Ktoś powie, że polityki nie buduje się na uczuciach sympatii i antypatii, ale realnych interesach. Kłopot w tym, że to nieprawda. Animozje, chyba o wiele częściej niż przyjaźnie, mają wpływ na bieżące działania, podejmowane intrygi i przeróżne wolty. To one wprowadzają do życia publicznego element, który – oglądany z daleka – może sprawiać wrażenie irracjonalnego.

Czasem jednak głęboka awersja jednego polityka do drugiego polityka zamienia się w strategiczny program. Pół biedy, gdy obaj są w opozycji, lub jeden władzę zyskał, a drugi ją stracił. Gorzej, gdy obaj są u władzy – wtedy uruchamiają potężne siły odśrodkowe, na których stabilizację cała polityczna struktura musi zużywać mnóstwo energii.

Jest spór, ale jest też pandemia

Zjednoczona Prawica, jak się zdaje, jest w jakiejś mierze sceną także personalnych konfliktów między ważnymi politykami. Jeśli nie zaślepił ich spór, muszą zdawać sobie jednak sprawę z możliwych politycznych perspektyw. Najsilniejszym determinantem jest dziś pandemia.

Świetnie zdaje sobie z tego sprawę totalna opozycja, zarówno polityczna, jak i medialna. Cała jej strategia polega dziś na próbie obniżenia wiarygodności rządzących w oczach społeczeństwa. I to wszelkimi metodami: opozycja w tym samym czasie potrafi mówić, że rząd wprowadza zbyt wiele restrykcji, a równocześnie domaga się jak najsprawniejszej walki z pandemią.

Opozycja medialno-polityczna zupełnie celowo nie bierze pod uwagę, że większość państw na świecie walczy z pandemią, wprowadzając daleko, często znacznie dalej idące niż u nas restrykcje. Jeśli porównamy tylko z Czechami, Słowacją i Niemcami, polski model daleki jest od „dokręcania śruby” - przede wszystkim dlatego, że byłoby to społecznie nieakceptowalne.

Konflikty w opozycji silniejsze niż w rządzie

Opozycja czeka jednak, na razie bez sukcesów, na potężny spadek zaufania do rządzącej koalicji. Tylko wtedy miałaby realne szanse nie tylko na przejęcie władzy, ale zbudowanie dla niej silnej legitymacji. A tego będzie potrzebować, ponieważ konflikty w jej łonie są jeszcze silniejsze niż te, które targają Zjednoczoną Prawicą. Zarówno Platforma Obywatelska, Lewica, jak i ruch Szymona Hołowni skazane są w najbliższych latach na bardzo mocny konflikt – walczą o ten sam mniej więcej elektorat, który muszą przekonać właśnie do siebie.

Zmiany ideowo-polityczne w Platformie Obywatelskiej, dotyczące odejścia od tzw. kompromisu aborcyjnego z lat 90. pokazują, że ruszyła ona na nowe dla siebie żerowisko – zwróciła się ku młodemu lewicowemu elektoratowi. To ten elektorat – taka jest nadzieja lewicowo-liberalnej opozycji – ma jej pomóc odebrać władzę Zjednoczonej Prawicy i na dłużej ugruntować odzyskane ewentualnie polityczne pierwszeństwo.

Ale w polityce nic nie jest zero-jedynkowe. Konflikt o elektorat nie oznacza warunkowej współpracy. Jej spoiwem będzie silny przeciwnik i trauma liberalno-lewicowych elit ostatnich lat. To pozwala przypuszczać, że na naszych oczach powstaje nieformalny centrolew: niepisana koalicja, która będzie torpedować nie tylko władzę PiS, ale też każdą siłę polityczną na prawo od PiS.

Zrobią wszystko, by odbudować wpływy

Tego rodzaju centrolew, w razie przejęcia władzy, zrobi wszystko, by odbudować wszelkie swoje wpływy w państwie, tak by żadna formacja kojarzona z prawicą nie odzyskała już w przewidywalnej przyszłości wpływów ani na publiczne instytucje i centralną administrację, ani na ustawodawstwo. Obecni koalicjanci PiS muszą to brać pod uwagę. Oczywiście, dla Solidarnej Polski taki scenariusz jest bardziej niebezpieczny. I to nie tylko dlatego, że jej lider, Zbigniew Ziobro, jest po Jarosławie Kaczyńskim najbardziej znienawidzonym przez lewicę i liberałów politykiem.

Ale dla Jarosława Gowina i Porozumienia to również jest potencjalny problem. Być może obecny wicepremier otrzyma „żelazny list”, swoisty immunitet gwarantujący polityczną nietykalność, choćby od Donalda Tuska. Ale jak długo tego rodzaju obietnice zostaną utrzymane? Tym bardziej, że polityczna nienawiść wobec Gowina nie tylko lewicy, ale też niemałej części platformersów, jest naprawdę silna.

Łatwo można sobie wyobrazić, że początkowo fetowany, później stanie się kozłem ofiarnym centrolewu. Dla lewicy, która ewidentnie wyznacza ideowy ton wśród ugrupowań centrolewu, Gowin jest przecież faszystą, homofobem, katolickim reakcjonistą, itd. I nigdy już nie będą o nim myśleć inaczej.

Politycy Zjednoczonej Opozycji mają więc nad czym myśleć, tocząc swoje gry w obrębie koalicji. Tym bardziej, że wciąż mają szansę odbudować sondażowe wpływy. Pytanie, czy mają jeszcze na to ochotę pod wspólnym szyldem.

#prawo i sprawiedliwość #zjednoczona prawica #platforma obywatelska #lewica #szymon hołownia #jarosław kaczyński #jarosław gowin #porozumienie #zbigniew ziobro